Η ραδιενέργεια και οι συνέπειές της στον άνθρωπο

Μετά το καταστροφικό σεισμό και τα γεγονότα στην Ιαπωνία οι περισσότεροι αναρωτιούνται τι είναι τελικά ραδιενέργεια και ποιες είναι οι συνέπειές της στον ανθρώπινο οργανισμό.

Τι είναι η Ραδιενέργεια και πως μετριέται στον άνθρωπο 

Η διάσπαση νουκλιδίων (ασταθών πυρήνων) προς σταθερότερους πυρήνες εκπέμπει ακτινοβολία η οποία ονομάζεται Ραδιενέργεια. Αυτή ακολουθείται συνήθως από εκπομπή σωματιδίων και ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Τα σωματίδια και η ακτινοβολία συνιστούν τη ραδιενέργεια. Η ραδιενέργεια χωρίζεται στην φυσική ραδιενέργεια (υπάρχει στη φύση από τότε πού δημιουργήθηκε η Γη) και στην τεχνητή ραδιενέργεια (τη δημιουργεί ο άνθρωπος).
Οι ακτινοβολίες που παράγονται κατά την εκδήλωση του φαινομένου της ραδιενέργειας προκαλούν ιονισμό της ύλης (για αυτό και ονομάζονται ιονίζουσες ακτινοβολίες) και είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Η μονάδα που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση των βιολογικών επιπτώσεων της ακτινοβολίας είναι το rem (radiation equivalent mass) και εκφράζει τις βιολογικές καταστροφές που προκαλούνται στον άνθρωπο από την απορρόφηση των διαφόρων ακτινοβολιών. Δηλαδή, 1 rem είναι ποσότητα ακτινοβολίας η οποία επιφέρει ένα συγκεκριμένο βιολογικό αποτέλεσμα. Για την ακρίβεια είναι 1 rem =q•1 rad . Όπου το q είναι ο ποιοτικός παράγοντας της βιολογικής επίδρασης των διαφόρων τύπων ιονιζουσών ακτινοβολιών πάνω στο βιολογικό σύστημα. Με λίγα λόγια η συνολική δόση των rems καθορίζει πόσο έχει, ή πόσο μπορεί να βλαφτεί ένα πάσχων άτομο.

Εκτός από το rem χρησιμοποιείται και η μονάδα Sv (Σίβερτ), για την οποία ισχύει ότι 1 Sv = 100 rem. Για παράδειγμα μία ακτινογραφία θώρακα αποθέτει γύρω στα 20 – 40 millirem για κάθε 5 χιλιόγραμμα ιστού.

Επιπτώσεις της έκθεσης σε ακτινοβολία για την υγεία του ανθρώπου.

Παρά το γεγονός ότι μια δόση μόλις 25 rems προκαλεί κάποιες ανιχνεύσιμες αλλαγές στο αίμα, οι δόσεις μέχρι και 100 rems συνήθως δεν έχουν άμεσες επιβλαβείς επιπτώσεις. Δόσεις άνω των 100 rems όμως μπορούν να προκαλέσουν τα πρώτα σημάδια της ασθένειας από έκθεση σε ραδιενεργή ακτινοβολία και τα πιο συνηθισμένα είναι:
  • ναυτία 
  • εμετός
  • πονοκέφαλος
  • απώλεια των λευκών αιμοσφαιρίων *(Μια σοβαρή απώλεια λευκών αιμοσφαιρίων, τα οποία είναι η κύρια άμυνα του οργανισμού ενάντια στη μόλυνση, κάνει τα θύματα ακτινοβολίας ιδιαίτερα ευάλωτα σε ασθένειες.)
Δόσεις των 300 rems ή περισσότερο συνήθως προκαλούν προσωρινή απώλεια μαλλιών, αλλά και πιο σημαντικές εσωτερικές βλάβες, συμπεριλαμβανομένων των ζημιών σε νευρικά κύτταρα και τα κύτταρα που καλύπτουν τον πεπτικό σωλήνα.
Η ακτινοβολία μειώνει επίσης την παραγωγή των αιμοπεταλίων, τα οποία ενισχύουν την πήξη του αίματος, έτσι ώστε τα θύματα της που έχουν εκτεθεί σε ακτινοβολία είναι επίσης ευπρόσβλητα σε αιμορραγία.
Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα που υπάρχουν, το ήμισυ του συνόλου των ατόμων που έχουν εκτεθεί σε 450 rems έχουν πεθάνει, ενώ οι δόσεις των 800 rems ή περισσότερο είναι πάντοτε θανατηφόρες και εκτός από τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, αυτοί οι άνθρωποι υποφέρουν επίσης από πυρετό και διάρροια. Μάλιστα σε αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία - έτσι ώστε ο θάνατος επέρχεται μέσα σε 2-14 ημέρες.

Όσον αφορά τώρα τα άτομα τα οποία είναι για καιρό εκτεθειμένα σε μικρότερα ποσά ακτινοβολίας, εμφανίζονται ασθένειες όπως η λευχαιμία (καρκίνος του αίματος), καρκίνος του πνεύμονα, καρκίνος του θυρεοειδούς, καρκίνος του μαστού και καρκίνος των λοιπών οργάνων.

Έτσι λοιπόν για να δούμε γενικότερα τις επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό πρέπει να εξετάσουμε τις παραμέτρους. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
  1. Το μέγεθος της δόσης (ποσότητα ενέργειας που κατατίθενται στο σώμα)
  2. Την ικανότητα της ακτινοβολίας να βλάψει τον ανθρώπινο ιστό
  3. Ποια όργανα επηρεάζονται
Παρακάτω θα βρείτε συνοπτικά τις επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό με βάση τις δόσεις των rems.
Δόση-rem Επιδράσεις
5-20 Πιθανές καθυστερημένες επιπτώσεις Πιθανές χρωμοσωμικές βλάβες.
20-100 Προσωρινή μείωση των λευκών αιμοσφαιρίων.
100-200 Ήπια εκδήλωση ασθένειας ακτινοβολίας μέσα σε λίγες ώρες: εμετός, διάρροια, κόπωση. Μείωση αντίστασης στις λοιμώξεις.
200-300 Σοβαρές επιπτώσεις ασθένειας ακτινοβολίας. Όπως στα 100-200 rem και αιμορραγία.  Είναι θανατηφόρα δόση για το 10-35% του πληθυσμού μετά από 30 ημέρες.
300-400 Σοβαρή ασθένεια ακτινοβολίας. Επίσης καταστροφή των οστών και του εντέρου.
400-1000 Οξεία ασθένεια, πρόωρος θάνατος.
1000-5000 Οξεία ασθένεια, πρόωρος θάνατος μέσα στο πρώτο 24ωρο.

Δεν υπάρχουν σχόλια :