A plan to save the euro and curb speculators Financial Times
Η Ευρώπη χάνει τον πόλεμο μεταξύ των εκλεγμένων κυβερνήσεών της και των μη-εκλεγμένων οίκων αξιολόγησης. Οι κυβερνήσεις προσπαθούν να κυβερνήσουν, αλλά η εξουσία εξακολουθεί να βρίσκεται στα χέρια των οίκων αξιολόγησης. Οι ψηφοφόροι το ξέρουν αυτό, κι αυτός είναι ο λόγος που μερικά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) αντιτίθενται στην άμεση διακρατική μεταβίβαση κεφαλαίων.
Κι όμως, πολλά από τα κράτη, ιδίως η Γερμανία, κερδίζουν από το ευρώ. Η αξία του είναι χαμηλότερη από ότι θα ήταν σε μια «σκληρή» ευρωζώνη με λιγότερα κράτη-μέλη, κάτι που διευκολύνει τις εξαγωγές τους. Τυχόν χρεοκοπία των πιο εκτεθειμένων στα χρέη κρατών-μελών της ευρωζώνης θα έπληττε τις τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία κι όλα τα κράτη της Ευρώπης, τόσο της «περιφέρειας» όσο και του «πυρήνα» της. Κανείς δε θα γλίτωνε.
Η απάντηση είναι περισσότερη Ευρώπη, όχι λιγότερη. Αμφότεροι οι Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ (Jean-Claude Juncker), ο πρόεδρος του «εκοφίν» και Τζιούλιο Τρεμόντι (Giulio Tremonti), ο Ιταλός υπουργός οικονομικών, επιχειρηματολόγησαν υπέρ της αναδιανομής του δημοσίου χρέους της ΕΕ διαμέσου ομολόγων, ως ενός αποτελεσματικού μέσου κατευνασμού της κρίσης. Συμφωνούμε μαζί τους.
Αλλά μια τέτοια απόφαση δε χρειάζεται ομοφωνία. Θα μπορούσε να είναι μια προαιρετική διαδικασία αυξημένης συνεργασίας, όπως ήταν εξάλλου και το ίδιο το ευρώ. Τα κράτη που θα ήθελαν να διατηρήσουν τα κρατικά τους ομόλογα, θα μπορούσαν να το κάνουν.
Συμφωνούμε επίσης με την άποψη των Γιουνκέρ-Τρεμόντι πως αυτά τα ευρωομόλογα θα μπορούσαν να είναι παγκοσμίως εμπορεύσιμα, και τότε θα προσέλκυαν υπεραξίες από τις κεντρικές τράπεζες των αναδυομένων οικονομιών και τα κρατικά πλεονάσματα (SWF). Οι οικονομικές αυτές εισροές θα ενίσχυαν την ευρωζώνη και θα της επέτρεπαν να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη και την συνοχή της, χωρίς άλλες οικονομικές μεταβιβάσεις κεφαλαίων μεταξύ των κρατών-μελών της.
Τούτων λεχθέντων, θα θέλαμε να παρατηρήσουμε πως η τυχόν αναδιανομή των δημοσίων χρεών των κρατών-μελών της ΕΕ μπορεί και να μην είναι εμπορεύσιμη. Θα μπορούσε να παραμείνει εντός της ΕΕ.Από τη στιγμή που δε διατίθεται στην αγορά, το χρέος αυτό θα ήταν δυνατό να οχυρωθεί απέναντι στους οίκους αξιολόγησης, και το επιτόκιό του να αποφασίζεται κυρίαρχα από τους υπουργούς οικονομικών της ευρω-ομάδας. Έτσι θα κατοχυρωνόμαστε απέναντι στην κερδοσκοπία. Η εξουσία θα μεταβιβαζόταν από τους οίκους αξιολόγησης στις κυβερνήσεις.
Θέλουμε επίσης να σημειώσουμε πως έχουμε πολλά να διδαχθούμε από τα ομόλογα που τη δεκαετία του ’30, επί Ρούσβελτ (Roosevelt), χρηματοδότησαν το «νιου ντιλ», από το οποίο εξάλλου το 1993 ο Ζαν Ντελόρ (Jacques Delors), πρώην πρόεδρος της «ευρωπαϊκής επιτροπής» (Κομισιόν) εμπνεύστηκε την ιδέα, παράλληλα με τη καθιέρωση ενός κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, να εκδοθούν και κοινά ομόλογα της ΕΕ.
Τα ομόλογα αυτά, που χρηματοδότησαν ως επί το πλείστον τα προγράμματα του «νιου ντιλ», δε χρηματοδοτούνταν, ούτε εγγυοδοτούνταν από τις αμερικανικές πολιτείες. Η κυβέρνηση Ρούσβελτ δεν απαίτησε άμεση μεταβίβαση κεφαλαίων μεταξύ των αμερικανικών πολιτειών, ούτε αγόρασε το χρέος τους.
Παρομοίως και η ΕΕ δε χρειάζεται να κάνει τίποτα από τα παραπάνω προκειμένου να εκδώσει ευρωομόλογα. Η «ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύσεων» (ΕΙΒ) εκδίδει με απολύτως πετυχημένο τρόπο ομόλογα εδώ και πενήντα χρόνια, χωρίς να αγοράζει δημόσιο χρέος, χωρίς να απαιτεί κρατικές εγγυήσεις, χωρίς μεταβιβάσεις κεφαλαίων μεταξύ κρατών.
Τα ομόλογα της αμερικανικής κυβέρνησης χρηματοδοτούνται από τη δημοσιονομική πολιτική της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ. Τέτοιο πράγμα η Ευρώπη δεν έχει. Αλλά τα κράτη-μέλη που θα αποφασίσουν να αναδιανείμουν τα εθνικά δημόσια χρέη τους και να εκδώσουν ευρωομόλογα θα μπορούσαν να εξυπηρετούν το κοινό τους χρέος, με χαμηλά και βιώσιμα επιτόκια, από τα κρατικά τους έσοδα, χωρίς να χρειάζεται η μεταβίβαση κεφαλαίων μεταξύ τους.
Η Ευρώπη διαθέτει ένα ακόμα πλεονέκτημα, που συχνά παραγνωρίζεται. Πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ είναι υπερχρεωμένα στις τράπεζες. Αλλά η ΕΕ αυτή καθ’ αυτή έχει σχεδόν μηδενικό χρέος. Ακόμα και μετά τις ενισχύσεις προς τις τράπεζες και τις χρηματοδοτήσεις των εθνικών δημοσίων χρεών που μεσολάβησαν από τον περσινό Μάιο, το χρέος της ΕΕ μετά βίας φθάνει το 1% του ΑΕΠ της. Αυτό είναι κατά 90% λιγότερο από το επίπεδο που βρισκόταν το ομοσπονδιακό χρέος των ΗΠΑ όταν εκδόθηκαν τα ομόλογα που χρηματοδότησαν το «νιου ντιλ».
Επίσης η έκδοση ευρωομολόγων δεν απαιτεί κατ’ ανάγκη νέους θεσμούς. Ένα «προφυλαγμένο» ομόλογο μπορεί κάλλιστα να εκδοθεί από το υφιστάμενο «ευρωπαϊκό μηχανισμό χρηματοπιστωτικής σταθερότητας» (EFSF). Ο EFSF μπορεί να εκδώσει ευρωομόλογα και να συγχρηματοδοτήσει αναπτυξιακά σχέδια με την EIB.
Η EIB διαθέτει ήδη δυνατότητα μακροοικονομικής παρέμβασης. Οι χρηματοδοτήσεις της είναι υπερδιπλάσιες εκείνων της «παγκοσμίου τράπεζας». Τα νέα ευρωομόλογα μπορούν να χρηματοδοτούνται από τους πόρους ανάλογων αναπτυξιακών σχεδίων.
Η έκδοση ομολόγων δεν είναι τύπωμα χρήματος. Δεν είναι χρηματοδότηση ελλειμμάτων. Δεν χρειάζεται άμεση μεταβίβαση κεφαλαίων μεταξύ κρατών. Η έκδοση ομολόγων θα προσελκύσει νέες εισροές κεφαλαίων και συνεισφέρει στην ανάκαμψη, αντί της λιτότητας. Καλούμε τους Ευρωπαίους ηγέτες να το αναγνωρίσουν αυτό, τόσο για να σταθεροποιήσουν το ευρώ, όσο και για να παράσχουν ένα «νιου ντιλ» στην Ευρώπη.
Πηγή
Κι όμως, πολλά από τα κράτη, ιδίως η Γερμανία, κερδίζουν από το ευρώ. Η αξία του είναι χαμηλότερη από ότι θα ήταν σε μια «σκληρή» ευρωζώνη με λιγότερα κράτη-μέλη, κάτι που διευκολύνει τις εξαγωγές τους. Τυχόν χρεοκοπία των πιο εκτεθειμένων στα χρέη κρατών-μελών της ευρωζώνης θα έπληττε τις τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία κι όλα τα κράτη της Ευρώπης, τόσο της «περιφέρειας» όσο και του «πυρήνα» της. Κανείς δε θα γλίτωνε.
Η απάντηση είναι περισσότερη Ευρώπη, όχι λιγότερη. Αμφότεροι οι Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ (Jean-Claude Juncker), ο πρόεδρος του «εκοφίν» και Τζιούλιο Τρεμόντι (Giulio Tremonti), ο Ιταλός υπουργός οικονομικών, επιχειρηματολόγησαν υπέρ της αναδιανομής του δημοσίου χρέους της ΕΕ διαμέσου ομολόγων, ως ενός αποτελεσματικού μέσου κατευνασμού της κρίσης. Συμφωνούμε μαζί τους.
Αλλά μια τέτοια απόφαση δε χρειάζεται ομοφωνία. Θα μπορούσε να είναι μια προαιρετική διαδικασία αυξημένης συνεργασίας, όπως ήταν εξάλλου και το ίδιο το ευρώ. Τα κράτη που θα ήθελαν να διατηρήσουν τα κρατικά τους ομόλογα, θα μπορούσαν να το κάνουν.
Συμφωνούμε επίσης με την άποψη των Γιουνκέρ-Τρεμόντι πως αυτά τα ευρωομόλογα θα μπορούσαν να είναι παγκοσμίως εμπορεύσιμα, και τότε θα προσέλκυαν υπεραξίες από τις κεντρικές τράπεζες των αναδυομένων οικονομιών και τα κρατικά πλεονάσματα (SWF). Οι οικονομικές αυτές εισροές θα ενίσχυαν την ευρωζώνη και θα της επέτρεπαν να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη και την συνοχή της, χωρίς άλλες οικονομικές μεταβιβάσεις κεφαλαίων μεταξύ των κρατών-μελών της.
Τούτων λεχθέντων, θα θέλαμε να παρατηρήσουμε πως η τυχόν αναδιανομή των δημοσίων χρεών των κρατών-μελών της ΕΕ μπορεί και να μην είναι εμπορεύσιμη. Θα μπορούσε να παραμείνει εντός της ΕΕ.Από τη στιγμή που δε διατίθεται στην αγορά, το χρέος αυτό θα ήταν δυνατό να οχυρωθεί απέναντι στους οίκους αξιολόγησης, και το επιτόκιό του να αποφασίζεται κυρίαρχα από τους υπουργούς οικονομικών της ευρω-ομάδας. Έτσι θα κατοχυρωνόμαστε απέναντι στην κερδοσκοπία. Η εξουσία θα μεταβιβαζόταν από τους οίκους αξιολόγησης στις κυβερνήσεις.
Θέλουμε επίσης να σημειώσουμε πως έχουμε πολλά να διδαχθούμε από τα ομόλογα που τη δεκαετία του ’30, επί Ρούσβελτ (Roosevelt), χρηματοδότησαν το «νιου ντιλ», από το οποίο εξάλλου το 1993 ο Ζαν Ντελόρ (Jacques Delors), πρώην πρόεδρος της «ευρωπαϊκής επιτροπής» (Κομισιόν) εμπνεύστηκε την ιδέα, παράλληλα με τη καθιέρωση ενός κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, να εκδοθούν και κοινά ομόλογα της ΕΕ.
Τα ομόλογα αυτά, που χρηματοδότησαν ως επί το πλείστον τα προγράμματα του «νιου ντιλ», δε χρηματοδοτούνταν, ούτε εγγυοδοτούνταν από τις αμερικανικές πολιτείες. Η κυβέρνηση Ρούσβελτ δεν απαίτησε άμεση μεταβίβαση κεφαλαίων μεταξύ των αμερικανικών πολιτειών, ούτε αγόρασε το χρέος τους.
Παρομοίως και η ΕΕ δε χρειάζεται να κάνει τίποτα από τα παραπάνω προκειμένου να εκδώσει ευρωομόλογα. Η «ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύσεων» (ΕΙΒ) εκδίδει με απολύτως πετυχημένο τρόπο ομόλογα εδώ και πενήντα χρόνια, χωρίς να αγοράζει δημόσιο χρέος, χωρίς να απαιτεί κρατικές εγγυήσεις, χωρίς μεταβιβάσεις κεφαλαίων μεταξύ κρατών.
Τα ομόλογα της αμερικανικής κυβέρνησης χρηματοδοτούνται από τη δημοσιονομική πολιτική της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ. Τέτοιο πράγμα η Ευρώπη δεν έχει. Αλλά τα κράτη-μέλη που θα αποφασίσουν να αναδιανείμουν τα εθνικά δημόσια χρέη τους και να εκδώσουν ευρωομόλογα θα μπορούσαν να εξυπηρετούν το κοινό τους χρέος, με χαμηλά και βιώσιμα επιτόκια, από τα κρατικά τους έσοδα, χωρίς να χρειάζεται η μεταβίβαση κεφαλαίων μεταξύ τους.
Η Ευρώπη διαθέτει ένα ακόμα πλεονέκτημα, που συχνά παραγνωρίζεται. Πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ είναι υπερχρεωμένα στις τράπεζες. Αλλά η ΕΕ αυτή καθ’ αυτή έχει σχεδόν μηδενικό χρέος. Ακόμα και μετά τις ενισχύσεις προς τις τράπεζες και τις χρηματοδοτήσεις των εθνικών δημοσίων χρεών που μεσολάβησαν από τον περσινό Μάιο, το χρέος της ΕΕ μετά βίας φθάνει το 1% του ΑΕΠ της. Αυτό είναι κατά 90% λιγότερο από το επίπεδο που βρισκόταν το ομοσπονδιακό χρέος των ΗΠΑ όταν εκδόθηκαν τα ομόλογα που χρηματοδότησαν το «νιου ντιλ».
Επίσης η έκδοση ευρωομολόγων δεν απαιτεί κατ’ ανάγκη νέους θεσμούς. Ένα «προφυλαγμένο» ομόλογο μπορεί κάλλιστα να εκδοθεί από το υφιστάμενο «ευρωπαϊκό μηχανισμό χρηματοπιστωτικής σταθερότητας» (EFSF). Ο EFSF μπορεί να εκδώσει ευρωομόλογα και να συγχρηματοδοτήσει αναπτυξιακά σχέδια με την EIB.
Η EIB διαθέτει ήδη δυνατότητα μακροοικονομικής παρέμβασης. Οι χρηματοδοτήσεις της είναι υπερδιπλάσιες εκείνων της «παγκοσμίου τράπεζας». Τα νέα ευρωομόλογα μπορούν να χρηματοδοτούνται από τους πόρους ανάλογων αναπτυξιακών σχεδίων.
Η έκδοση ομολόγων δεν είναι τύπωμα χρήματος. Δεν είναι χρηματοδότηση ελλειμμάτων. Δεν χρειάζεται άμεση μεταβίβαση κεφαλαίων μεταξύ κρατών. Η έκδοση ομολόγων θα προσελκύσει νέες εισροές κεφαλαίων και συνεισφέρει στην ανάκαμψη, αντί της λιτότητας. Καλούμε τους Ευρωπαίους ηγέτες να το αναγνωρίσουν αυτό, τόσο για να σταθεροποιήσουν το ευρώ, όσο και για να παράσχουν ένα «νιου ντιλ» στην Ευρώπη.
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου